CIRCUSDIEREN

Op deze Circusweb-pagina lees je alles over dieren in het circus. Hoe deed ‘het dier’ zijn intrede in het circus, in welke landen geldt een verbod op het gebruik van wilde dieren in het circus en welke dieren kom je vandaag de dag wél tegen in het circus?

Circusweb bericht objectief over dieren in het circus

Circusweb zelf neemt geen standpunt in over het gebruik van dieren in het circus. We berichten er alleen objectief over.

Zo lees je hieronder een korte tijdlijn met betrekking tot dieren in het circus. Verder op de pagina vind je artikelen die gaan over circusdieren in het binnen- en buitenland.

Informatie over dieren in het circus

In een vogelvlucht lees je in het uitklapmenu hieronder
de belangrijkste onderwerpen over ‘dieren in het circus’.

1770 | Het begon met het paard

Rond het jaar 1770 deden paarden hun intrede in het circus. De Engelse cavaleriesoldaat Philip Astley had na de oorlog niet veel meer dan een paard. Daarmee gaf hij in Londen demonstraties in het kunstrijden om in zijn levensonderhoud te voorzien.

Hij startte met voorstellingen die aantrekkelijker werden door de wisselwerking van grote militaire spektakelstukken met paarden en clowns- en acrobatiekacts. Een succesmethode die steeds meer mensen van Philip overnamen.

1831 | De eerste artiest die met roofdieren optrad

In 1820 was de Franse kunstrijder Pierre Henri Martin met een circus in het Duitse plaatsje Naumburg.

Daar dichtbij stond de menagerie van de rijke Nederlander Anton van Aken. Zijn dochter en Martin werden verliefd. Trouwen zat er niet in. Van Aken wilde niet dat zijn dochter met een simpele kunstrijder trouwde; hij wilde een rijke schoonzoon of een échte dierentemmer.

In de hoop dochter Van Aken weer te zien, liep Martin elke ochtend door de menagerie. Hier zaten allerlei wilde dieren. En op een dag haalde een tijger door de tralies naar hem uit. Martin kon net op tijd wegspringen en gaf het dier als straf een tik op zijn klauw. De volgende dag keek de tijger hem vijandig na. Dat bracht hem op een idee. Hij wilde de tijger temmen om indruk te maken op meneer Van Aken.

Sommige reizende menagerieën gaven in die tijd vertoningen met wilde dieren. Daarbij ging een dierentemmer met een gloeiend stuk ijzer een kooi in om zich te wapenen tegen het sterke dier. Maar dat dier werd alleen door het zien van de afschrikkende attributen al bang.

Martin deed het op een andere manier. Hij observeerde de gedragingen en reacties van de tijger. Na verloop van tijd ging hij vol zelfvertrouwen in de kooi om de tijger te temmen. Hij maakte indruk op de familie Van Aken en kreeg goedkeuring om met hun dochter te trouwen. Van de huwelijksgift kocht Martin menagerieën in Londen, Liverpool en Amsterdam. Martins werk als dompteur was hier een grote attractie. In 1831 trad Henri als eerste op met roofdieren in het Parijse Cirque Olympique.

Later werd Pierre Henri Martin oprichter van Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.

Rond 1980 | Kritiek op het gebruik van wilde dieren in het circus

Het gebruik van wilde dieren in het circus werd al jaren bekritiseerd.

In de jaren tachtig voerden dierenactivisten al acties tegen het gebruik van wilde dieren tijdens de Nederlandse tour van het Duitse Circus Krone.

2015 | Verbod op het gebruik van wilde dieren in het circus in Nederland

In Nederland is het gebruik van wilde circusdieren sinds 15 september 2015 verboden.

De onderbouwing voor een verbod op wilde circusdieren is dat het kabinet een maatschappelijke trend constateerde waarbij het belang van het dier steeds meer meetelt.

De intrinsieke waarde van het dier weegt zwaarder dan het doel ‘vermaak’ waarvoor het wilde dier in het circus werd gebruikt.

Heden | Landen waarin niet gewerkt wordt met wilde dieren in het circus

In Europa

  • België: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Bosnië-Herzegovina: algemeen verbod op het gebruik van alle dieren.
  • Bulgarije: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Cyprus: algemeen verbod op het gebruik van alle dieren.
  • Denemarken: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Engeland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren vanaf 2020.
  • Estland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Finland: verbod op het gebruik van apen, roofdieren, olifanten, nijlpaarden, buideldieren, neushoorns, zeehonden, krokodillen, roofvogels, struisvogels, wilde vormen van herkauwers of paardachtigen. Vanaf 1 januari 2024 wordt een positieve lijst voor dieren in circussen van kracht, die alleen het gebruik van gedomesticeerde soorten toestaat.
  • Frankrijk: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren vanaf 2028. Verbod op het fokken van wilde dieren in circussen vanaf 2023.
  • Griekenland: algemeen verbod op het gebruik van alle dieren.
  • Hongarije: verbod op het gebruik van olifanten, neushoorns en primaten. Verbod op het gebruik van nieuw gevangen dieren uit het wild. Verbod op het gebruik van soorten vermeld in bijlage I van de CITES-overeenkomst.
  • Ierland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Italië: in juli 2022 werd een amusementswet goedgekeurd door de Italiaanse Kamer van Afgevaardigden die het gebruik van dieren in circussen en andere reizende shows afschaft. De machtigingswet bepaalt al dat circussen vanaf nu geen nieuwe dieren meer mogen aanschaffen of hun eigen dieren mogen fokken. Maar de wet moet nog worden geïmplementeerd.
  • Kroatië: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Letland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Litouwen: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Luxemburg: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Malta: algemeen verbod op het gebruik van alle dieren.
  • Nederland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Noord-Macedonië: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Noorwegen: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Oekraïne: de Oekraïense regering bereidt een verbod voor.
  • Oostenrijk: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Polen: verbod op het gebruik van wilde dieren die in het wild geboren zijn.
  • Portugal: verbod op het gebruik van mensapen. Fokverbod voor walvissen, primaten, wolven, beren, grote katten, vinpotigen, olifanten, lamantijnen, neushoorns, nijlpaarden, loopvogels, reptielen, constrictors. Algemeen verbod op wilde dieren vanaf 2024.
  • Roemenië: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Schotland: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Servië: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Slovenië: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Slowakije: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Spanje: in maart 2023 werd de nieuwe dierenwelzijnswet goedgekeurd die een hoofdstuk bevat over het verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen.
  • Tsjechië: verbod op het gebruik van pasgeboren apen, zeehonden, walvissen (excl. dolfijnen), neushoorns, nijlpaarden, giraffen. Vanaf januari 2022 verbod op alle individuen van wilde diersoorten die na 1 januari 2022 geboren, geschonken of gekocht zijn. Januari 2022.
  • Wales: algemeen verbod op het gebruik van wilde dieren.
  • Zweden: verbod op het gebruik van apen, roofdieren, neushoorns, giraffen, kangoeroes, nijlpaarden, zeehonden, roofvogels, struisvogels, krokodillen, damherten, olifanten en zeeleeuwen.

Buiten Europa

  • Armenië: in maart 2022 heeft het Armeense parlement een wetsvoorstel over dierenrechten aangenomen dat een einde maakt aan het gebruik van wilde dieren in levende circussen. De lijst van wilde dieren zal worden vastgesteld door een bevoegde instantie.
  • Bolivia: algemeen verbod op wilde dieren en gedomesticeerde soorten.
  • Colombia: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Costa Rica: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Ecuador: nationaal verbod op het gebruik van inheemse wilde dieren; beperkingen op het gebruik van exotische dieren; verbod op de invoer van zowel inheemse als exotische wilde dieren in circussen.
  • El Salvador: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Guatemala: algemeen verbod op alle dieren.
  • Honduras: algemeen verbod voor alle dieren.
  • India: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Iran: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Israël: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Libanon: nationaal verbod op het gebruik van bepaalde diersoorten in circussen.
  • Mexico: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Panama: landelijk verbod op ‘het binnenbrengen van wilde dieren voor gebruik in statische en reizende circussen en soortgelijke shows’.
  • Paraguay: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Peru: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Singapore: algemeen verbod op wilde dieren.
  • Taiwan: nationaal verbod op de import of export van beschermde wilde dieren voor circussen.

Heden | Toegestane diersoorten in het circus in Nederland

Zoogdiersoorten die wél in het circus mogen optreden zijn: paarden, ezels, honden, katten, schapen, geiten, varkens, runderen, alpaca’s, lama’s, kamelen, dromedarissen, tamme muizen, goudhamsters, bruine ratten, gerbils, konijnen en cavia’s.

Ook reptielen, amfibieën, insecten en vogels mogen in het circus optreden.