Festival Circolo toonde – ook dit jaar – weer de top op hedendaags circusgebied in Tilburg. Traditiegetrouw verzorgt Cedric Stalpers een uitgebreide nabeschouwing op het bijzondere festival:
Voor de zevende keer vond het circusfestival Circolo plaats in Tilburg. Was het festival de moeite waard, ook voor liefhebbers van klassiek circus? Welke voorstellingen sprongen in het oog? En wat vertelde het festival over de toekomst van het circus?
Le P’tit Cirk
Vorig jaar was Circus Ronaldo met Da Capo de smaakmaker; dit jaar is dat Le P’tit Cirk met Les Dodos. Een vrolijke en muzikale voorstelling waar acrobaten met gitaren én elkaar gooien. De show is klassiek in de zin dat iedereen die kan begrijpen, acrobatiek een centrale rol speelt, en de muziek vrolijk en toegankelijk is.
Le P’tit Cirk. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
Tegelijkertijd is ze ook modern gezien de afwezigheid van dieren, clowns en een spreekstalmeester. Er worden enkele fraaie tricks opgevoerd, waaronder een gitarist die ondersteboven, vastgehouden door een andere gitarist, doorspeelt.
De acrobaten blijken heel goede muzikanten – en de muzikanten heel goede acrobaten – hetgeen leidt tot een bijna perfecte show. Bijna perfect? Ja, de voorstelling duurde een half uur langer dan gepland en indien die een iets hoger tempo had gekend en iets korter was geweest, was het wow-effect nog groter geweest.
Le P’tit Cirk. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
Grote rol Fontys
Studenten van de Tilburgse circusacademie Fontys kregen volop de ruimte om hun kunsten te laten zien. Fontys speelde sowieso een grote rol dit jaar. Bij de duo-voorstelling Root van El en Elle werd het publiek uitgenodigd een stemming of gebeurtenis te noemen, waarna een van hen spontaan een melodie componeerde bij het genoemde. Zijn muzikale creaties werden voorafgegaan door een fraai zweefdoeknummer.
Root. El & Elle. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
Een van de hoogtepunten van Circolo was dezelfde dag te zien: Taste of Talent – menu A (foto’s hiervan zie je in de slide onderaan dit artikel). Vier studenten van de Tilburgse circusacademie kregen hier een podium voor hun acts. Volgens de brochure betrof het nog ‘werk in uitvoering’ of ‘try-outs’, maar net als vorig jaar waren de voorstellingen zo ver geëvolueerd dat ze zo in een (klassiek) circus vertoond konden worden. Wie traden op?
Marie Raynaud en Gaëtan Hamard hadden een komisch spionnennummer; Clara Botros en Anne van Helteren traden op met Marionette; Julia Tanner (eerder dit jaar te zien in de Stadsschouwburg bij de eindejaarsvoorstelling van de circusacademie) toonde vrolijke luchtacrobatiek en Vivianne Keene maakte indruk met stoere krachtacrobatiek in fantasy sfeer. Dit was een voorstelling voor jong en oud en voor liefhebbers van klassiek én contemporain circus.
Bridges. (Foto door: Jona Harnischmacher)
In de voorstelling Bridges waren kruisbestuivingen te zien tussen circus en dans. Sam Balthasar liet het publiek lachen, huiveren en naar adem happen met een bijzondere act met een kist vol rook, diabolo’s en kruisbogen. Waarom naast lachen en naar adem happen ook huiveren? Vanwege de kruisboog die een pijl het publiek in joeg. Gelukkig met weinig kracht – de pees ‘deed’ maar 1 of 2 joule – zodat de pijl na een korte boog voor de voeten van de toeschouwers landde.
Terugkeer van Malunés
Oók verbonden aan hogeschool Fontys was Collectif Malunés. Deze oud-studenten van de circusacademie waren in 2018 de grote publiekslieveling met hun sprookjesachtige Forever After-voorstelling en weten ditmaal ook de bezoekers te vervoeren met de vrolijke en kolkende show Tout va hyper bien.
Malunés. (Foto door: Jona Harnischmacher)
Het publiek zit niet stijfjes op afstand van de acrobaten, maar tussen hen in, en wanen zich in een groot en feestelijk café. De artiesten vliegen over de toeschouwers heen, begeleid door pakkende live muziek. Het is een heerlijke voorstelling vol krachtige acrobatiek. De sfeer is rauw en vriendelijk tegelijk; in dit café is iedereen welkom en mag iedereen zichzelf zijn. De artiesten bedankten Circolo voor de mogelijkheid wederom te mogen optreden. Het publiek bedankte hen met een staande ovatie.
Malunés. (Foto door: Jona Harnischmacher)
Naast toegankelijke optredens zoals die van P’tit Cirk en Malunés was Beyond van Circumstances abstracter van aard. De atonale muziek zal mogelijk liefhebbers van klassiek circus minder hebben aangesproken. Beyond vertegenwoordigde duidelijk het andere, contemporaine circus: een doorlopende voorstelling, veel acrobatiek en, zoals gezegd, atonale muziek. De act kende een hoog tempo, was vlekkeloos uitgevoerd en kreeg dan ook royaal applaus. Een mooie voorstelling, maar niet voor iedereen.
Beyond. (Foto door: Jona Harnischmacher)
Klassiek circus
Concerto for Two Clowns van Les Rois Vagabonds is een voorstelling die liefhebbers van het klassieke circus zeker wél zal aanspreken gezien de centrale rol van clowns en humor. Het is een doldwaze show waarbij het publiek uitgenodigd werd op het podium en na afloop door de clown ook weer netjes naar buiten werd gedragen.
Les Rois Vagabonds. (Foto door: Jona Harnischmacher)
Ook bij het optreden van Circ Rodin met The Amazing Katleen kunnen liefhebbers van het klassieke circus hun hart ophalen. Artieste Katleen jongleert, balanceert en flirt met de toeschouwer. Deze charmante voorstelling spreekt iedere publieksgroep aan.
De rollen omgedraaid
Cirquemétrage van Julia Campistany is eveneens een kleine en charmante voorstelling die antwoord geeft op de vraag: hoe kijken circusmensen naar hun toeschouwers? Meer in het bijzonder de kantoormensen. Wat gebeurt er als het perspectief 180 graden verandert? De artieste wurmt zich door een piepkleine deur de piste in, zet haar koffer neer, en bestrijdt de verveling van het kantoorleven door een balanceeract uit te voeren met scharen.
La Campistany. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
Of acrobatische capriolen uit te halen aan een tl-buis. De telefoon op haar bureau verstoort vervolgens de spielerei, komt (letterlijk) tot leven en achtervolgt haar door het kantoor heen, in deze debuterende show.
Door een verrekijker naar de toekomst kijken
Hoe ziet de toekomst van het circus eruit? Twee jeugdcircussen leken ons een kijk in de toekomst te gunnen. Circus Rotjeknor is het Rotterdamse antwoord op circus Elleboog. Ray Cardoze (alumnus van de Tilburgse circusacademie en eerder te zien als artiest op het festival) werkt hier als docent.
Jeugdcircus Rotjeknor. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
De jonge artiesten van Rotjeknor (groep Extreme) zijn nog niet hoogopgeleid, hun wervelende optreden – dat acrobatiek, jongleerkunsten, dans en trapezeacts omvat – maakt wel degelijk indruk. Vanuit Rotjeknor is er dan ook doorstroom naar Codarts mogelijk. Ze maken eigentijds circus maar op een manier die alle publieksgroepen zal aanspreken. Als je een veld vol verwende circusliefhebbers stil en geboeid krijgt, dan doe je iets heel erg goed.
Ook in de voorstelling van het Haagse Circaso op de laatste dag van het festival keren veel elementen van het klassieke circus (acrobatiek, jongleren, diabolo’s) terug, aangevuld met dans en verbonden door populaire muziek. Clowns en dieren waren niet te zien; wel veel enthousiasme in een optreden van een half uur dat veel korter leek te duren.
Jeugdcircus Circaso. (Foto door: Jostijn Ligtvoet)
Minder keuzestress
In deze editie waren er minder voorstellingen tegelijkertijd, waardoor de keuzestress dit keer gelukkig lager was. De jeugdcircussen waren fris, toegankelijk en vernieuwend, evenals de optredens van de circusacademie.
Wel gingen enkele ouders met jonge kinderen soms naar een te complexe contemporaine voorstelling, om vervolgens tot het besef te komen dat dit type circus nÃet echt voor hun kinderen bestemd was. De voorstellingen van Circus Rotjeknor en Circaso spraken wél een brede doelgroep aan én boden ons de kans in de toekomst van het circus te kijken. Die lijkt er dankzij deze jonge artiesten goed uit te zien.
