In Park Sonsbeek in Arnhem staat dit najaar een kleine circustent.
Geen groot decor, geen massaal orkest, geen grote cast maar wél twee uitzonderlijke artiesten: Goos Meeuwsen en Helena Bittencourt, beiden met indrukwekkende internationale carrières. Helena (uit Brazilië) maakte jarenlang deel uit van Cirque du Soleil – Corteo. Goos (uit Arnhem zelf) speelde als hoofdpersonage in Cirque du Soleil’s ‘LOVE – The Beatles’ (Las Vegas), regisseerde onder meer Circus Starlight in Zwitserland en won in 2008 de prestigieuze Annie Fratellini-prijs op het Cirque de Demain-festival in Parijs.
Zij samen vormen het hart van LIKE a CLOWN!: een voorstelling over de clown, gespeeld door twee clowns die het ambacht door en door beheersen.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Van mega-productie naar intiem circuscollege
Wie Cirque de la Liberté kent, kent grote beelden: een voorstelling in een bioscoopzaal, een openluchtshow met een grootse band en oprecht waanzinnige circusartiesten. Dit jaar kiest het gezelschap bewust voor het tegenovergestelde. Een kleine tent, een klein podium, twee spelers. En precies dát maakt LIKE a CLOWN! sterk.
De voorstelling begint als een college over de clown. Goos en Helena verschijnen als conciërges die langzaam veranderen in docenten. Ze vertellen — in de vorm van een spreekbeurt — over de geschiedenis van de clown, zijn rol, zijn symboliek en zijn talent om te spotten en bespot te worden.
Ze delen leuke feiten:
- Dat wereldwijd meer mensen bang zijn voor clowns dan voor muizen of kaal worden.
- Dat er in de jaren 60-80 een clownsschool was bij Ringling Brothers Barnum & Bailey + het leuke weetje dat het ontwerp van je eigen clownskarakter (schmink) werd uitgeprobeerd op een ei.
- De verschillende verschijningsvormen en hoe het poëtische lichaam van de clown iets vertelt aan het publiek.
- Of wie de feitelijke eerste clown was: Joseph Grimaldi. Die dan vanuit de tijd van de commedia dell’arte, de middeleeuwen en de Romeinse tijd eigenlijk ook komische voorgangers kende.
En ken je nog de momenten in de Bassie en Adriaan-series waarbij de kijker leert hoe woorden of zinnen in het buitenlands vertaald zijn? (Zing even hardop mee: “Goedemorgen is good morning en goedenacht is good night”). Diep verscholen in de voorstelling zit dat verwerkt in het moment waarbij Goos in oneindig veel talen de vertaling van het woord ‘clown’ uitspreekt. Van het Spaans tot het Chinees.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Theorie én praktijk
Wat deze voorstelling bijzonder maakt: het gaat niet alleen over de clown, het wordt clownerie.
Alles wat ze vertellen wordt direct zichtbaar: de valtechniek, de kracht van herhaling, de spiegel-entree, een hoorspel, slapstick, een scène waarin een bezem verandert in een flirt en de wandeling met de onzichtbare hond.
Voor kenners zijn dit typische clownstechnieken. Voor wie geen clownstaal spreekt, is het simpelweg genieten: je ziet wat er wordt uitgelegd.
En hoe klein de voorstelling ook is: het spel van Goos en Helena is groot. Hun timing, techniek, spelintelligentie en fysieke humor zijn zeldzaam sterk. In Nederland zie je zelden clowns die zóveel beheersen.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Een verhaal met een onderlaag
Langzaam schuift de voorstelling op naar een andere boodschap: de clown wordt minder populair. Horrorclowns, wantrouwen: mensen weten niet meer wat ze met de clown aan moeten. Want, (citaat:) “Hoe kun je iemand vertrouwen die altijd vrolijk lijkt?” Een interessante afsluitende overdenking.
Aan het einde verschijnt de olifant in de kamer: een opblaasolifant die het verhaal uitblaast. Dat slotmoment blijft wat onduidelijk; de metafoor komt niet helemaal binnen.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Eén (wellicht) gemiste kans
Maar… we komen tot de conclusie dat Goos en Helena met z’n tweeën een grootse voorstelling neer hebben gezet. Wat zijn zij allebei enorme talenten, met op komisch vlak zoveel techniek, diversiteit en verfrissing. En dat in een tijd waarin goede clowns schaars zijn. Al helemaal in Nederland. Hier wil je meer van zien.
Met vlagen zaten er in de voorstelling zeker een aantal minuten die je minder bij de lurven grijpen, en hier en daar zou iets meer tempo een goede keuze zijn. Maar de zeldzame combinatie van de clownsambacht en de intelligentie daarin maken een bezoek aan de voorstelling meer dan waard.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Er is één ding dat jammer was aan de voorstelling. Zoals eerder gezegd is deze voorstelling ‘kleiner’ dan eerdere Cirque de la Liberté-producties. Helemaal oké, want het past goed bij het concept van dit jaar. De voorstelling is kleiner, dichter op de toeschouwer, persoonlijker en tastbaarder. In de voorstelling leer je als toeschouwer Goos en Helena én hun talenten misschien wel beter kennen dan ooit tevoren. In LIKE a CLOWN! komen alle facetten van de clown voorbij: van de geschiedenis tot technieken, en van leuke vakweetjes tot praktijkvoorbeelden.
Maar in deze kleine en persoonlijke voorstelling blijft de toeschouwer, na het zien van het knappe en eigenlijk bizar grote talent van Goos en Helena, met één brandende vraag achter: Waarom in vredesnaam kozen júllie voor het worden van een clown? Wat maakt dat jullie vol gaan voor dit eigenlijk knettergekke beroep, en waar zit voor jullie die passie nou precies? Het antwoord op die vraag had de cirkel helemaal rondgemaakt en was misschien een treffender einde geweest dan een opblaasolifant.
‘LIKE a CLOWN!’ van Cirque de la Liberté. (Foto door: Frens te Kiefte)
Conclusie
Desondanks is het genieten geblazen in deze geweldige voorstelling, waarbij je als toeschouwer letterlijk figuurlijk terug de banken in gaat en geniet van een eerlijke mix van clownerie, theater en circus. Komt dat zien! En wel tot en met zondag 9 november 2025 in Arnhem. Tickets en info vind je 24 uur per dag op deze website.
