De BNG Circusprijs is dé Nederlandse prijs voor jonge circusmakers. Elk jaar nomineert een jury vier acts uit afstudeervoorstellingen van de HBO-circusopleidingen in Tilburg en Rotterdam.
Hieruit kiest ze een winnaar tijdens de finale in oktober. In aanloop naar de uitreiking van de 2024-editie op zondag 27 oktober tijdens Festival Circolo in Tilburg, belicht Circusweb de ideeën en verhalen achter deze prijs, in een serie van vijf artikelen.
Artikel 1: het BNG Cultuurfonds
Wie kan ons beter vertellen over de achtergrond van deze prijs, dan Mat Meijs. Als secretaris van het Cultuurfonds van de Bank Nederlandse Gemeenten (afgekort: BNG) is hij de centrale schakel tussen de adviescommissies, fondsbestuur en bank aan de ene kant, en honderden culturele makers aan de andere kant.
Minstens twee of drie avonden in de week is Meijs zelf op stap om een voorstelling of tentoonstelling te zien. Zeker wanneer het projecten betreft die het fonds ondersteunt. Meijs: ‘Makers waarderen dat persoonlijke contact. De meeste grote fondsen zijn toch een stuk anoniemere instituties’.
Hoe is de circusprijs onderdeel geworden van het BNG Cultuurfonds?
Meijs: “Wij reiken soortgelijke talent-prijzen uit in vijf disciplines. Het begon bij literatuur, daarna volgden theater, muziek, dans en uiteindelijk ook circus. Ik ben er bijna twintig jaar terug mee begonnen toen ik aan de slag ging bij het fonds. Het cultuurfonds werd zestig jaar geleden opgericht ter ere van het 50-jarig jubileum van de bank, maar is eigenlijk nog steeds een vreemde eend in de bijt bij de bank. Dat maakt het potentieel kwetsbaar, wanneer er bijvoorbeeld bezuinigd moet worden.
Met de introductie van BNG cultuurprijzen wilde ik de positie van het Cultuurfonds versterken. Elke uitreiking, elke winnaar die de prijs gebruikt in diens cv, draagt bij aan positieve publiciteit voor de bank. Tegelijkertijd zorg je dat we concrete toegevoegde waarde creëren voor de samenleving. Dát is uiteindelijk ook de overkoepelende doelstelling van de BNG.”
Hoe zijn jullie gekomen bij circus als aparte categorie? Niet per se de meest voor de hand liggende kunstenvorm…
“Het idee voor de circusprijs ontstond na een gesprek met mensen van Circaso: het jeugdcircus uit Den Haag. De eerste paar jaar focuste de prijs zich op jeugd- en amateurcircus, maar het bleek moeilijk om elk jaar een goede selectie te maken en structureel bij te dragen aan talentontwikkeling in de jeugdcircussen.
Op een gegeven moment kwamen we in contact met Festival Circolo, zij stelden voor om de focus te verleggen naar jonge makers. Zo konden we beter bijdragen aan de professionalisering van deze opkomende kunstvorm. In 2017 werd de eerste BNG Circusprijs uitgereikt aan afstudeerders van een circusopleiding, die focus hebben we sindsdien behouden.”
En Festival Circolo fungeert hierbij nog altijd als partner?
“Ja, al onze prijzen worden georganiseerd in samenwerking met een instelling uit het veld. Het Nederlands Theaterfestival bij de theaterprijs, Korzo voor Dans en Festival Circolo dus voor de circusprijs. In de praktijk houdt dat in dat de uitreiking van de Circusprijs ieder jaar plaatsvindt tijdens de finaledag van het festival. Verder helpt de organisatie ook bij het regelen van speelplekken voor onze winnaar. Want ‘jonge makers beter laten worden door te spelen’ – daar geloof ik sterk in.”
Op wat voor manieren creëert de prijs nog meer impact?
“Alle vier genomineerde makers krijgen sowieso constructieve feedback en een klein bedrag om tijdens de zomer verder aan hun act te werken. Ze kunnen een coach inhuren, muziek herschrijven, techniek bijschaven: dat staan hen volledig vrij. De winnaar ontvangt uiteindelijk €7.500 voor de doorontwikkeling van diens werk. Indirect functioneert de prijs natuurlijk ook als een soort kwaliteitskeurmerk en het biedt een podium richting programmeurs. De nominatie is hopelijk al een stimulans op zichzelf.”
Hoe wordt op de prijs gereageerd binnen het fonds? En door het circusveld zelf?
“Natuurlijk volgt soms nog steeds een opgetrokken wenkbrauw als ik de BNG Circusprijs benoem. Tegelijkertijd heb ik wel het idee dat circus steeds meer herontdekt wordt en vaker terugkomt in de programmering van festivals en theaters. Dat is natuurlijk een mooie ontwikkeling: er komt zo veel mooi, creatief én grappig werk voorbij de laatste jaren.
Verder geloof ik in de kracht van de lange adem. Niet elke paar jaar van discipline wisselen maar blijven investeren in een kunstvorm. Zo’n prijs heeft natuurlijk tijd nodig om door de sector omarmd te worden en haar nut te bewijzen. Bij de literatuur- en theaterprijs zijn we intussen denk ik stevig verankerd. Binnen de circuswereld leeft de prijs volgens mij ook steeds meer. Kijk naar jaarlijkse uitreiking bij Festival Circolo: daar komen steeds meer programmeurs en circusprofessionals kijken én het is altijd een feestelijke gebeurtenis.”
In het artikel 2 (vanaf do. 24 okt. 2024 online) vertellen prijswinnaars Felix Zech en Mario Kunzi over hun ervaringen en creatieve avonturen na het winnen van de BNG Circusprijs.
