Het is vandaag alweer 25 jaar geleden dat Herman en Diana Renz zijn overleden. Circusweb staat stil bij deze droevige dag en eert het circusechtpaar met een prachtige tekening van de hand van Jan-Willem te Kiefte.
Het Nederlandse Circus Herman Renz dateert uit 1911. Herman Renz Jr. vertegenwoordigde de vierde generatie. Na het overlijden van zijn vader Nol van der Vegt in 1989, verkocht zijn moeder het bedrijf in delen. Herman vertrok met zijn paarden, olifanten en exotische dieren richting Frankrijk om te gaan werken bij het circus “Zavatta.”
Maar het werken voor iemand anders geeft de ambitieuze jongeling geen voldoening… Het bevalt hem niet om alleen artiest te zijn. Hij ligt er ’s nachts wakker van dat hij zijn ideeën over hoe circus écht moet zijn niet kwijt kan. Gesteund door zijn vriendin Diana Luycx besluit hij dat hij toch zélf de traditie van zijn familie moet voortzetten.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan… Op 13 maart 1991 beleeft “Nederlands Nationaal Circus Herman Renz Junior” zijn première in Eemnes. Vanaf die dag trekt een bonte stoet met welbekende roodblauwe circuswagens negen maanden per jaar door Nederland om uit te groeien tot toonaangevende circusonderneming.
In de voetsporen van vader
“Ik wil in de voetsporen van mijn vader verder gaan,” vertelde een trotse Herman Renz Jr. over de keuze om met een eigen circus door Nederland te reizen. “Zijn droom, zijn leven was het circus en dat wilde ik ook. Ik wil het ook voor hem voortzetten. Mijn vader was mijn favoriet, ik wilde worden zoals hij. En zoals hij het gedaan heeft, zo proberen wij het nu verder te zetten. Ook in de stijl zoals hij het deed. M’n vader was misschien iets makkelijker, ik ben iets strenger. Dat gaat uiteraard met ups en downs.”
Hermans grote liefde zijn de paarden. Zijn ouders en grootouders hadden altijd paardennummers en hij zet die traditie met verve voort. Eerst met een vrijheidsdressuur met Haflingers, later met acht “formidabel mooie Friese stamboekhengsten.” Vurige paarden waar een geweldige kracht in schuil gaat.
“Ik ben blij als ik alles netjes kan betalen en er een beetje aan over kan houden. En wat ik eraan over hou, dat verspijker ik toch weer in het circus. Zomers komt er altijd wel een beetje geld binnen, dan voel je het niet dat de dieren zoveel geld kosten, maar als je ’s winters stilstaat, dan kosten ze veel geld, want dan heb je geen inkomsten meer. Dan moeten we in maart weer weg, want dan is het geld bijna op… Dan moeten we weer gauw op reis. De agent die onze spullen verzekert zegt ook wel eens: “En je vakantie dan?!” Maar we hebben geen vakantie. Omdat we anders in maart niet op reis kunnen, want we hebben veel te veel werk te doen. Maar… daar heb ik nog tijd genoeg voor, ik ben net 26 geworden.”
Diana is Hermans grote steun en toeverlaat. Ook zij is vaak tot diep in de nacht aan het werk. Met veel plezier draagt ze zorg voor alle kostuums. “En ik ga ook met Herman mee naar het buitenland. Op visite bij artiesten, andere nummers kijken.” Maar daar had ze niet altijd tijd voor, want ze maakte alle kostuums voor de voorstellingen zelf en dat kostte veel tijd. Ook beschadigde kostuums werden in de wintermaanden weer perfect hersteld.
Luycx vertelde over haar rol: “Het is heel moeilijk om directeursvrouw te zijn. Bijvoorbeeld als je grote beslissingen moet nemen, want we zijn zelf ook nog erg jong. Ik ben ook pas 26… Er zijn een hoop mensen, je hebt de verantwoording over alle dieren. En als Herman bijvoorbeeld een paar dagen op reis is en er van alles gevraagd wordt waar ik geen verstand van heb, dan zit ik daar wel eens mee. Maar dan bel ik Herman en dan vraag ik wat ik moet doen.”
Ze vertelt ook over het belang van een prettige werkomgeving: “Wat bij ons anders is, omdat het een familiebedrijf is, het is veel hechter. Ik heb veel in andere circussen gewerkt in het buitenland, dat was ook wel leuk, maar dat was meer als een fabriek. Niet zo persoonlijk. Maar de meesten van ons zijn familie onder elkaar of als we geen familie zijn, wel heel erg goed bevriend.”
Bekroning
Herman en Diana werken -samen met hun team- onophoudelijk aan de kwalitatieve ontwikkeling van het circus. In 1995, tijdens de 5e editie van het kerstcircus in Haarlem, ontvangt een trotse Herman “voor de uitzonderlijke wijze waarop hij zijn jonge circus in vijf jaar tijd naar een hoog internationaal niveau heeft gebracht” de befaamde “Oscar Carré-Trofee” uit handen van de Zwitserse circusdirecteur Fredy Knie Jr.
De prijs is een initiatief van de Club van Circusvrienden Nederland en geldt als hoogste Nederlandse circusonderscheiding. Herman zag de Trofee als een bekroning van vijf jaar lang keihard werken om zijn Nederlandse circus op een hoog peil te brengen.
Alle ontwikkelingen zijn dan ook niemand ontgaan. Waar in 1991 een “klein” circus het begin vormde van een nieuw avontuur, gaven Herman en Diana in 1995 leiding aan 55 medewerkers, wisten zij te investeren in een modern tentencomplex en werden alle houten banken vervangen door luxe zitkuipjes. Het tweetal spaarde hun geld niet, maar stak het in hun circus. Een tevreden publiek en kinderen die zichtbaar genoten van de voorstelling bezorgden hen het grootste plezier.
De prijs moet het jonge paar een tevreden gevoel hebben gegeven, maar zeker ook nog meer inspiratie om het circus verder uit te bouwen.
Herman zat vol ideeën voor het nieuwe circusseizoen. Samen met Diana werkte hij aan een hogeschoolnummer -dressuur te paard- waarvoor hij “zijn” Diana een Andalusisch paard gaf. Daarmee repeteerden ze elke ochtend. “Maar het gaat niet eerder de voorstelling in, dan dat het perfect is,” aldus een bevlogen Herman.
Het noodlot
Maar op woensdag 13 maart 1996, precies vijf jaar na het debuut van hun droomcircus, slaat het noodlot toe. Herman en Diana komen in het Brabantse Hapert om het leven door koolmonoxidevergiftiging. Beiden zijn dan in de bloei van hun leven en slechts 29 jaar oud.
Het circus vierde dankzij de inspanningen van Herman en Diana nieuwe triomfen en het einde kwam abrupt.
Toch moet de voorstelling doorgaan, het hooggeëerd publiek staat immers in de rij. Het orkest speelt opzwepende circusmuziek. De paarden maken hun ronde door het zand en zaagsel van de circuspiste. De artiesten treden op met een glimlach richting de toeschouwers, maar in de schmink op hun wangen hebben tranen dunne strepen achtergelaten.
Clown Milko kan na het wegvallen van Herman en Diana niet optreden. Hij is te zeer geëmotioneerd. “De laatste vijf jaar sinds Herman met dit circus begonnen is, is het als een speer omhooggegaan en zo goed als we het nu hadden, hebben we het nog nooit gehad. Dat is gewoon erg. Dat Herman en Diana dit nooit meer kunnen meemaken. Hun hele leven zit in het circus en ze wilden nog zoveel meer. Dat doet heel erg pijn.”
Robert Ronday -op dat moment spreekstalmeester en bedrijfsleider- vertelt: “Het zal heel zwaar worden voor ons gezamenlijk, om verder te gaan, want je mist die twee mensen zo ontzettend. Het was de kern. Het was het hart van het circus. Maar ik weet zeker, dat het publiek het volste vertrouwen zal hebben, dat we dezelfde kwaliteit brengen en dat het hetzelfde circus zal blijven. Ook zonder Diana en Herman, want die mensen zijn niet te vervangen.”
Zondags maakt de karavaan zich klaar voor vertrek naar de volgende plaats. Voor de indrukwekkende uitvaart wordt het tentencomplex opgebouwd in Haarlem. De stad waar Herman en Diana zich het meest thuis hebben gevoeld.
Familie, persoonlijke vrienden, collega’s uit binnen- en buitenland en bewonderaars komen het jonge paar op dinsdag 19 maart nog één keer eer bewijzen. Daarna volgt de bijzetting in het familiegraf op begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam.
Kopzorgen en slapeloze nachten
Na een paar zeer bewogen weken waarin de Nederlandse pers veel aandacht besteed aan het circus, wordt het team dat zonder Herman en Diana achterblijft geen rust gegund. Tijd om verdriet te verwerken is er niet. Drie families, bestaande uit Robert en Brenda Ronday, Sylvia & Milko Steyvers, Anneke Olivier en Louis Steyvers zetten alles in het werk om het levenswerk van Herman & Diana te behouden. Herman had geen testament. Er stond niets op papier. Als je jong bent denk je daar niet aan.
Hermans moeder is erfgenaam en wil het circus verkopen. Dat mag niet gebeuren, want het was nooit de wens van het jonge paar geweest om te stoppen. Die mededeling zorgt voor veel kopzorgen en slapeloze nachten. Zal het de nieuwe zeskoppige circusleiding lukken om het circus over te nemen?
Op 17 mei 1996 maakt directeur Aad Ouborg van het Bredase bedrijf Princess Household Appliances tijdens een officiële persconferentie bekend, dat zijn onderneming hoofdsponsor van het circus wordt. Zelden zullen persconferenties in Breda zo druk bezocht zijn. Het hoofdkantoor van Princess puilde uit met cameraploegen, fotografen, radioverslaggevers en veel schrijvende pers.
Met de steun van Ouborg als hoofdsponsor, een subsponsorschap van Koffiebranderij De Drie Mollen uit Den Bosch en de welwillende ondersteuning van de Rabobank voor een goed financieringsplan is Circus Herman Renz van de ondergang gered. Er volgen unieke acties en de samenwerking tussen Princess en de nieuwe circusdirectie blijkt tot lang na de start in 1996 zeer succesvol.
De lichtjes blijven branden
Herman en Diana Renz zetten een klassiek circus neer met veel glamour en grandeur, schiepen daarmee een wereld tussen droom en werkelijkheid en presenteerden elk jaar een nieuw circusprogramma. Hun circus moest er sprookjesachtig uitzien. Ouderwets circus in een nieuwe jas. Het nieuwe directieteam zal er alles aan doen om de nagedachtenis aan Herman en Diana hoog te houden en in hun geest verder te gaan met het circus.
(Het vervolg van dit verhaal verschijnt binnenkort Circusweb)
Het eerste affiche ter aankondiging van het nieuwe “Nederlands Nationaal Circus Herman Renz Junior.”
Affiche 1992
Affiche 1995
Een trotse Herman Renz met zijn Friese paarden. (Foto: Rob van Houdt)
Gered! Hoofdsponsor Aad Ouborg kondigt op 17 mei 1996 aan dat Circus Herman Renz gered is.
Bij het Titelbeeld: Herman en Diana Renz, echte namen Herman van der Vegt (Hannover, Duitsland, 11 januari 1967 – Hapert, 13 maart 1996) en Diana Luycx (Nogales, Mexico, 16 juli 1966 – Hapert, 13 maart 1996), waren in 1991 de oprichters van hun Nederlands Nationaal Circus Herman Renz Junior. Zij leidden tot hun dood in 1996 samen het Nederlands Nationaal Circus Herman Renz Junior.