Paarden zijn onlosmakelijk verbonden aan Giffords Circus. Nell Gifford richtte het circus op en was tot haar overlijden in 2019 de directrice van het circus. Het was diezelfde Nell die jarenlang met paarden werkte in de piste van het Duitse Circus Roncalli en in haar eigen circuspiste
Het ‘paardenspul’ is meteen een van de elementen die veel te vroeg overleden Nell in haar testament liet opnemen: het circus gaat door maar paarden of pony’s moéten onderdeel van Giffords Circus blijven. Dit jaar is die hippische invulling afkomstig van dierentrainster Latoya Donnert.
Latoya. (Foto door: Frens te Kiefte)
De vierbenige familieleden
Vanuit haar tuinstoel naast haar caravan, met uitzicht op drie pony’s, barst ze los:
“Daar rechts zie je pony ‘Leo’ (een zeldzame American miniature horse, red.), die te zien is in de voorstelling. Links staat pony ‘Neymar’ die van origine uit Nederland komt. Hij leert hetgeen Leo nu doet”.
In het midden kauwt pony ‘Harvey’ (een mini-shetland, red.) op een hap hooi.
Latoya: “Harvey is met pensioen, maar is ‘beste vrienden’ met de andere twee pony’s en reist om die reden mee”.
Neymar en iets buiten beeld: Harvey. En niet te vergeten: Latoya. (Foto door: Frens te Kiefte)
De tweebenige familieleden
De liefde voor dieren stroomt door het bloed van de 35-jarige Brits-Hongaarse circusartiest. Ze begint er met gepaste trots over te praten:
“Mijn vader Gabi is afkomstig uit de Hongaarse circusfamilie Donnert. Mijn moeders wieg stond bij die van de Britse circusfamilie Robberts. Beide families zijn bekend en gerespecteerd in de circuswereld. Ik ben trots op waar ik vandaan kom. Ik ben van mijn vaders kant de zevende circusgeneratie. De Donnert-familie is in de basis bekend vanwege hun werk met dieren als: tijgers, olifanten, apen, paarden en honden”.
Mijn moeder is zo nu en dan ook bij het circus, maar zij is momenteel voornamelijk thuis om te zorgen voor het geblesseerde paard.
Mijn vader is een circusartiest in ruste, maar is nog bijzonder actief in het circusveld. Hij helpt mij en mijn broer, vrienden en familie zo veel als hij bieden kan. Het paardenwerk was mijn vader zijn ‘paradepaardje’. En dan specifiek: vrijheidsdressuur en hij was jongleur te paard.
Dat laatste heeft mijn broer Sandor ook een tijd gedaan. Op een gegeven moment was ik ook aan zet om die circuspiste in te gaan. Maar ik had een voorkeur om mijn voeten op de grond te houden en startte met de vrijheidsdressuur. Binnen dat genre werkte ik tot heden met bijvoorbeeld: paarden, koeien, kamelen en olifanten.
Latoya en Leo in de voorstelling. (Foto door: Frens te Kiefte)
Terwijl Latoya bij Giffords Circus met haar opvallende kostuum en pony Leo schittert in de circuspiste, nam broer Sandor een ander pad: “Sandor produceert onder andere producent van een aantal kerstcircussen in Nederland en in Duitsland. Daarnaast produceert hij in Nederland ‘The Magical World of Circus’. Sandor is er de directeur, maar ik kan wel stellen dat het écht een familiebedrijf is. Mijn vader en moeder én ik helpen allemaal mee: met acht handen verrichten we het werk. Ik leer enorm van Sandor: hij werkt hard en verricht zijn werk met een goed hart. En vraagt dat om een werkdag van 24 uur? Dan werkt hij 24 uur.
Eerste circusseizoen bij Giffords Circus
Ikzelf werkte met mijn dieren in voornamelijk Europa: van Frankrijk tot Finland en van Nederland tot Spanje. Het circusseizoen 2024 is mijn eerste jaar met mijn pony’s in Engeland, waar het sinds 2019 bij wet verboden is om wilde dieren in het circus te houden. Giffords Circus is het enige circus – misschien zijn er nog één of twee meer – dat met dieren werkt. Gedomesticeerde dieren welteverstaan.
Latoya Donnert. (Foto door: Frens te Kiefte)
Het werken met dieren als paarden, honden, katten, vogels: ook dat wordt lastiger. Doe je het op een goede manier, waardoor het dier én het publiek ervan geniet? Dan is en blijft het mogelijk. Spijtig genoeg hebben een groot aantal Britse circussen dat niet gedaan. En daardoor is het circusveld in de positie waarin het nu is.
Aanpassingsvermogen
Zo lang het goed gedaan wordt, de gezondheid van dier topprioriteit heeft en bureaucratisch gezien de papieren voor elkaar zijn: dan is er niks aan de hand. Ik wil mijn werk met paarden voorzetten zolang ik het kan. Maar als dingen veranderen, moet je je kunnen aanpassen en een alternatief plan achter de hand hebben.
Opwarmen voor de show. (Foto door: Frens te Kiefte)
Daarom is het optreden met dieren niet het enige dat ik doe. Ik geloof dat het belangrijk is om naar meer te streven: bind je niet vast aan slechts één ding. Dat doe ik ook; ik treed op met dieren, maar ik werk ook met mijn organiserende skills mee aan circusproducties.
Ondanks dat 95 procent van de bezoekers intens van de nog aanwezige dieren geniet, heb ik het gevoel dat de overheid onder andere de honden en de paarden niet meer wil zien optreden. Als we niet opletten, voert de Britse overheid ook een verbod op gedomesticeerde dieren door.
Niet beledigend bedoeld, maar er is op dat vlak veel verandert, kijkend naar hoe de wereld zich beweegt in de vegan-richting.
Leo & Latoya. (Foto door: Frens te Kiefte)
Het mooiste aan het werken met dieren? Dieren zijn super sensitief en zonder dat je het vraagt, geven ze je veel liefde. Maar het uit ook in het optreden met dieren en de samenwerking die daarin zit. Het is tof om te zien als een dier plezier beleeft aan het uitvoeren van de opdrachten – want dat zijn het ook een beetje – in de circuspiste.
Van olifanten naar pony’s
Ikzelf respecteer elke diersoort, maar ik weet dat ik het werken met de olifanten heel bijzonder vond. Als een olifant voor je staat: dat is intens en majestueus”.
Bij Giffords Circus staan er in Latoya’s staltent geen grijze dikhuiden, maar drie nieuwsgierige pony’s.
Latoya vertelt daarover: “Ik zou dit jaar eigenlijk met twee van mijn ‘grote’ paarden werken. De artiesten en crew kwamen rond begin maart 2024 voor het eerst bij elkaar voor een repetitieperiode van een maand. Maar het was een tijdlang slecht weer en de grond was modderig, waardoor de circuscrew een soort plastic plaat op de grond legde. Een van de paarden kwam uit de repetities en gleed onderuit.
Show time. (Foto door: Frens te Kiefte)
Het was een geen dramatische val, waardoor ik dacht: een paar weken rust en dan komt het wel weer goed. Maar het herstel is nu nog steeds gaande. Ik moet kijken hoe lang het dier nodig heeft”.
De koorddanser en de paardendame
De zorg voor de dieren deelt ze tegenwoordig samen met haar vriend. Sinds enkele jaren heeft Latoya een relatie met koorddanser Giordan Mesa, die ze in Lille (Frankrijk) ontmoette. “Tijdens onze ontmoeting in 2015 zaten we beiden nog in onze vorige relatie. Ik had weleens van Giordan gehoord, maar we hadden niet veel contact.
Giordan & Latoya. (Foto door: Frens te Kiefte)
Mijn broer produceert het Kerstcircus in Aken (Duitsland), waar Giordan met zijn koorddansgroep optrad. We raakten daar bevriend, waren gedurende drie jaar elkaars beste vrienden en dat groeide uiteindelijk uit tot de relatie die we nu al drie jaar hebben. Ondanks dat het went, is het soms lastig als Giordan lang op de ene plek werkt en ik bij een ander circus werk. Helemaal omdat iedereen weleens behoefte heeft aan een kop thee die klaar staat als je ‘s avonds thuiskomt en je een tegenslag-dag had.
Dit jaar heb ik geluk, want de artiesten van de Mesa Group richten zich meer op gala’s en kortlopende contracten. Daardoor is mijn vriend een groot deel van het jaar hier bij Giffords. Dat is gezellig en hij werkt ook goed mee met de verzorging van de dieren: het is een beetje alsof we samen zorgen voor onze drieling, hahaha!
De koordanser en de pony. (Foto door: Frens te Kiefte)
Inspiratiebronnen
Tegelijkertijd kijkt mijn vader ook op afstand mee en geeft me veel tips, wanneer bijvoorbeeld een van de dieren niet lekker in zijn vel zit of in de piste niet werkt zoals hij hoort te werken. Het klinkt misschien cliché, maar mijn grootste voorbeeld is mijn vader. Hij ziet dingen die ik niet zie en is een meester in het geven van advies.
Verder heb ik binnen het circusveld grote bewondering voor de Franse ‘familie Alexis Gruss’. Hun denkwijze ‘family first’ raakt mij bijzonder. En met ‘familie’ bedoelen zij én ik: inclusief de dieren. Zij zijn het belangrijkste.
Met twee benen op de grond. (Foto door: Frens te Kiefte)
Nell
Nell Gifford is voor mij ook een inspiratiebron. Ik kende Nell redelijk goed. Mijn vader werkte in 2019 voor haar circus. Ze had een goede band met mijn familie en ze stelde ons jarenlang de vraag: komen jullie hier werken?
Leo loopt warm. (Foto door: Frens te Kiefte)
Maar in 2019 startte mijn broer Sandor zijn eigen circus in Nederland en ik wilde daar zijn. En op het moment dat er agenda-technisch eindelijk een match was en ik bij Giffords Circus startte: toen was zij er niet meer.
Nell wordt hier ontzettend gemist. Ze was – naast dat ze directrice was – ook een belangrijk onderdeel in de diereninvulling. Haar ‘touch’ kwam in vele facetten van het circus terug.
Toen mijn vader hier in 2019 werkte, was Nell ontzettend ziek. Ze bereed in de voorstelling een paard en er waren dagen dat mijn vader tegen haar zei: “Misschien is het beter om vandaag rust te pakken en…” Nell brak dan vaak in en haar antwoord was dan: “de voorstelling begint… let’s go!
Ze had een enorme vechtlust. Dat doorzettingsvermogen ontbreekt tegenwoordig vaak. Vandaag de dag hebben sommige circusartiesten er een handje van om in het klagende te belanden: ‘ik ben niet helemaal fit, dit staat mij niet aan en dat is niet goed’. Maar in het circus gaat de show door. Het maakt niet uit wat er allemaal gaande is: je stopt je hart in wat je doet als het gordijn opent. Nell praktiseerde dat tot het bittere einde.
Avalon. (Foto door: Frens te Kiefte)
De wereld is groot
Het schetst misschien ook wel dat ik me graag laat inspireren door mensen, zonder ze te kopiëren.
De ontmoetingen met veel leuke mensen (waaronder mijn vriend), de vele culturen die ik leerde kennen, de zeven talen die ik dankzij mijn circusleven spreek en het reizen: het zijn waardevolle elementen aan het leven en het werken in het circus.
De wereld is groot: ze is er en ga haar ontdekken, daar leer je van! Ik vind het daarom belangrijk om niet te lang op één plek te zijn.
Daarover gesproken. Ik moet verder met het inpakken van mijn spullen. Morgen vertrekt Giffords Circus naar de volgende plaats. En mijn vader reist speciaal naar Londen om me deze keer te helpen met overrijden. Wát een service!”
Rekwisieten-stilleven. (Foto door: Frens te Kiefte)
