Kurios is een wereldproductie; nog een week – tot en met zondag 4 januari 2026 – te zien op het Malieveld in Den Haag. Circusweb zocht de wereldproductie van Cirque du Soleil op voor een unieke kijk achter de schermen.
Cirque du Soleil is een magie-machine. Dat geldt op het podium waar de meest perfectionistische shows voorbijrollen, maar evengoed achter de schermen. Circusweb liep backstage mee om te ervaren hoe het werken in deze entertainment-multinational er in de praktijk uitziet. Opvallende conclusie: eenmaal binnen in de backstagetent hangt een superrelaxed sfeer – gemoedelijk en supportive – maar tegelijk ook serieus geconcentreerd en gedisciplineerd om de topkwaliteit hoog te houden.
Becky. (Foto door Frens te Kiefte)
Wanneer we samen met Kurios’ PR-manager Becky Williams de backstage-tent binnenlopen, heerst er al een gematigde drukte. Het is acht uur vóór de avondvoorstelling op woensdag. In een kwartier start de wekelijkse repetitie van het acro-net. Deze letterlijk unieke mega-trampoline kan alleen in de hoofdtent worden opgebouwd en gerepeteerd. Een repetitie bij Cirque du Soleil betekent niet alleen techniektraining, maar ook afstemming met de stagemanagers en riggers. Real-timesystemen controleren de spanning op het net: voor de acrobaten liefst zo strak mogelijk – dan kunnen ze makkelijker hoogte maken. Veiligheid staat daarbij altijd voorop.
Repetitie acro-net. (Foto door Frens te Kiefte)
Schema
De repetities bij Kurios volgen een strak wekelijks schema. Op dinsdag doen de technici checks voor alle systemen in de voorstelling (en dat zijn er veel). Op woensdag is het acro-net aan de beurt, op vrijdag de podiumrepetitie voor andere acts. Daarnaast zijn er backstage-trainingen: de banquinegroep traint elke speeldag, om het repertoire stevig te houden, nieuwe leden in de groep te integreren en nieuwe tricks betrouwbaar neer te zetten.
Training time. (Foto door Frens te Kiefte)
Terwijl Becky ons het repetitieschema uitlegt, noemt ze de technici en acrobaten in één adem. Verrassend, omdat performers en technici in showbusiness regelmatig worden gezien als twee totaal andere ‘groepen’ binnen een productie. Becky: “Zo zien wij dat zeker niet! De technici en riggers hebben enorm fysieke jobs. Ze spelen de hele voorstelling lang een rol met enorm veel cues. Dat werk luistert super nauw. Zij moeten net zo zeer trainen als luchtacrobaten.”
Kurios backstage. (Foto door Frens te Kiefte)
De rol van een artistic director
Of zoveel repeteren nodig is bij een show die al tien jaar speelt? Tijdens de acro-netrepetitie spreken we Michael G. Smith, de huidige artistic director van Kurios.
Michael. (Foto door Frens te Kiefte)
Michael: “De show is nooit af. Kurios kent wel een narratief, maar we hebben geen specifiek verhaal als een theaterstuk of musical. Uiteindelijk haalt elke toeschouwer zijn eigen indrukken uit de show. Het draait vooral om karakterwerk, en dat moet echt vanuit de artiest zelf komen. Iedereen die hier werkt ís anders. Je moet intensief met ieder individu werken om de authenticiteit naar boven te halen.”
Trainen! (Foto door Frens te Kiefte)
Zijn functie als artistic director verschilt van die van Kurios’ auteur-regisseur Michael Laprise. De kerntaak van een on-show artistic director is ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het oorspronkelijke idee op peil blijft. Michael: “Een toeschouwer ziet de show één keer, dus elke voorstelling moet de beste zijn.” Dat houdt Cirque-shows volgens Michael juist authentiek. “Dit is zeker geen anonieme productiemachine. We doen ook theater. Daarvoor moet de spanningsboog van begin tot eind strak blijven. Dat gebeurt alleen als de artiesten authentieke energie in hun spel leggen.”
Doorkijk naar de Big Top. (Foto door Frens te Kiefte)
Om de kwaliteit te bewaken, managet Michael een cast van vijftig artiesten uit 21 landen. Tegelijk doet hij voorstellen aan Laprise voor aanpassingen in acts. Artiesten wisselen immers door, verbeteren hun skills, en de technische mogelijkheden evolueren. Toch komt Laprise zelf ook jaarlijks langs om de voorstelling te bekijken en samen met Michael en het team te evalueren.
Of Michael elke voorstelling ziet? “Niet elke show, gemiddeld drie keer per week. Anders kan ik de voorstelling alleen nog zien, niet meer vóelen. Als ik in de tent zit, kijk ik de helft van de tijd naar de reacties van het publiek. De artiesten weten wat ze moeten doen.”
Hoe dat managen van vijftig individuen er in de praktijk uitziet, merken we wanneer we later terugkeren in de backstage-tent. Een acrobaat loopt voorbij; Michael checkt direct in hoe het met diens blessure staat, wat de fysio zei en hoe ze het ’s avonds gaan aanpakken. Tegen ons: “Zoeken jullie José? Ik zag hem net nog aan trainen – hij is áltijd aan het trainen – hij moet denk ik even uitzweten.”
José. (Foto door Frens te Kiefte)
Jongleur uit een circusfamilie
En inderdaad, niet veel later komt jongleur José Vasquez vanuit de trainingsruimte naar ons lopen. José komt uit een bekende circusfamilie: de Vasquez, tegenwoordig managers van een groot circus in de Verenigde Staten. Werken bij Soleil is voor hem een droom die uitkomt. “Dit is echt een legendarisch podium. Dat gaf, zeker in het begin, ook druk. Cirque biedt zo’n perfecte show. In het begin was ik continu zenuwachtig om mijn props te laten vallen.”
José Vazquez. (Foto door Frens te Kiefte)
Hij vertelt dat Michael Smith hem enorm heeft geholpen om los te komen. “Hij kwam naar een keer naar me toe en zei: ‘Maak je geen zorgen om een vallende bal of club. Ik wéét dat je een jongleur bent – het is oké als dat gebeurt.’ Daarna kon ik veel meer ontspannen. Hij wist dat ik dan beter in mijn rol zou komen en meer zou genieten van het optreden. Dat moet ook om mijn karakter tot leven te brengen. Daarvoor moet je nog veel meer energie geven. Werken in Kurios is zeker dertig procent uitdagender dan het spelen van mijn klassieke act.”
Focus. (Foto door Frens te Kiefte)
Een uniek onderdeel van de jongleeract in Kurios is het vliegend jongleren. José: “Als kind heb ik ook vliegende trapeze geprobeerd, maar ik had last van hoogtevrees.” Lachend: “Van tevoren had ik eigenlijk niet gezien dat ik in Kurios óók moest vliegen. De eerste keer dat ik op het hoofdkwartier in volle vaart omhoogging, liet ik spontaan mijn kegels achter op de grond.”
In the air! (Foto door Frens te Kiefte)
Of het vliegend jongleren iets is dat hij ooit in een eigen solo-act zou willen integreren? “Dat denk ik niet. Ik heb geen idee hoe ik dat technisch zou moeten maken en opereren. Hier is de techniek zó uitzonderlijk goed, en staat een heel team van technici achter mij dat ervoor zorgt dat ik kan vliegen.”
Een solo-act buiten Soleil zou hij nog wel ambiëren, met als ultieme droom optreden op het circusfestival van Monte Carlo. “Maar eerst wil ik beter worden. Gelukkig kan ik hier bij Soleil veel trainen en groeien als artiest. Ze snappen dat dit soort doelen ook belangrijk zijn voor mij. Ik weet zeker dat als ik ooit een solo-act op een festival zou willen spelen, ik daar de ruimte voor zou krijgen.”
José tijdens de show. (Foto door Frens te Kiefte)
Handstanden op hoogte
Een andere opvallende solo-artiest in Kurios is de Oekraïner Arsenii Khrapeichuk. Hij vormt momenteel het letterlijke middelpunt van de unieke stoelenbalans-act in het eerste deel van de voorstelling. Arsenii zit ruim een jaar bij Kurios en studeerde enkele jaren geleden af aan de Kyiv Performing & Circus Arts Academy. Voor Cirque trainde hij als ‘klassieke’ handstandacrobaat op paaltjes. Via Instagram werd hij gescout door Cirque en deed auditie met video’s.
Arsenii. (Foto door Frens te Kiefte)
Naast zijn handstandact, moest Arsenii korte scènes opnemen op basis van acteeropdrachten. Acteerwerk vormt een groot deel van zijn rol in Kurios, en dat ligt hem goed: “Daardoor wordt het spelen nooit saai. Op de academie in Kyiv nam ik altijd acteerlessen. Mijn droom is om ooit te werken als filmacteur.”
Maar wat Arsenii nog nooit had gedaan, was balanceren op stoelen. Met een glimlach: “Tijdens mijn online auditie vroegen ze of ik dat eerder had gedaan en – zo niet – of ik in ieder geval niet bang was voor hoogte. “Natuurlijk niet,” antwoordde ik meteen, want ik wilde deze rol sowieso.” Een paar weken later begon hij aan zijn training op het Cirque-hoofdkantoor in Montréal. “Al bij de eerste stoel stond ik te trillen van angst. Ik heb zeker wel hoogtevrees, haha.”
Hoogtevrees? (Foto door Frens te Kiefte)
Het werd een intensief trainingsproces, al leerde Arsenii de act in slechts twee weken. Daarna verruilde hij de studio in Montréal voor de tent van Kurios, waar nog een week volgde voor inwerken en punten op de i.
“Tegenwoordig heb ik minder last van hoogtevrees,” vervolgt hij. “Tijdens de voorstelling voel ik misschien nog vijf procent van wat ik eerst voelde. In een gewone training vind ik het spannender. De energie van de voorstelling zorgt ervoor dat alle spanning van me afvalt. Dan ben ik alleen gefocust op het optreden en het publiek.”
Arsenii. (Foto door Frens te Kiefte)
Of hij in de toekomst ook met een stoelenbalans-act buiten Cirque zou willen optreden? “Nee, dan ga ik weer terug naar handstand-paaltjes. In andere producties ben je vaak vooral op jezelf aangewezen: zelf verantwoordelijk voor je rekwisieten en je veiligheid. Maar bij Cirque hebben we zó veel support van collega-artiesten, technici en coaches. Daarom durf ik hier mijn grenzen te verleggen. Ook al lijkt mijn nummer een solo-act, ik doe het met het hele team.”
Piekfijn. (Foto door Frens te Kiefte)
Kostuum-kabinet
Tegen het eind van de dag duiken we het kostuumatelier in. Hier spreken we Mar, die het klassieke verhaal leeft van running away with the circus. “Ik studeerde in het Noorden van Spanje, toen Cirque du Soleil naar Gijón kwam. Dat was in 2003 met Saltimbanco. Ik zag een oproep voor lokale medewerkers op de kostuumafdeling. Ik kende Cirque du Soleil niet, maar meldde me uit nieuwsgierigheid aan.” (Cirque du Soleil huurt per stad altijd vier of vijf lokale krachten in, als aanvulling op de vier vaste meereizende medewerkers, red.)
Mar. (Foto door Frens te Kiefte)
Overweldigd bleef ze achter toen Saltimbanco weer verder trok. Een paar jaar later werkte ze opnieuw bij Cirque in Spanje, reisde mee naar de volgende Europese stad en vertrok uiteindelijk nooit meer uit deze industrie.
Wat het werken bij Cirque zo bijzonder maakt? Mar: “De enorme hoeveelheid middelen om ideeën tot leven te brengen, en om kostuums in topconditie te houden. Hier kan alles.” Bij Kurios werkt de ondertitel Cabinet of Curiosities duidelijk door in de backstage, zeker wat betreft de kostuumafdeling. Veel kostuums zijn ook complete rekwisieten.
Het kostuumatelier. (Foto door Frens te Kiefte)
De kostuumafdeling doet het wassen, kleine reparaties en het aanpassen van kostuums aan (nieuwe) artiesten. Daar wordt ’s ochtends al mee begonnen. Tijdens de voorstelling zitten twee medewerkers stand-by voor last-minute herstelwerk. Pas geruime tijd na de finale gaat hier het licht uit.
Pruikentijd. (Foto door Frens te Kiefte)
Want, zo bevestigen zowel Mar als Becky: negen-tot-vijfbanen bestaan praktisch niet bij een reizende Cirque-productie. Ieders ritme is gecentreerd rond de voorstellingen. En, denken ze allebei, zou bijna niemand hier zo’n ritme volhouden. Mar: “Veel te voorspelbaar, en bovendien ben ik niet zo’n ochtendmens…”
Mar at the office. (Foto door Frens te Kiefte)
Samenwerking
Het blijft een bijzonder contrast: de commerciële multinational die Cirque du Soleil feitelijk is, tegenover de informele sfeer ter plekke bij Kurios. Ondanks alle fancy faciliteiten blijft het team een typische internationale circusgemeenschap.
Groepstraining. (Foto door Frens te Kiefte)
Ook de verhalen van Arsenii en José bevestigen dat een sterk teamgevoel het beste uit iedereen naar boven haalt. Natuurlijk functioneert die samenwerking binnen een uitzonderlijk groot netwerk van coaches, stage managers en technici. Dat maakt Cirque’s magie-machine in de eerste plaats een kostbare. Maar het vormt ook een nauwkeurig afgestemd en dynamisch systeem. Daardoor kunnen luchtacrobaten hier hoger vliegen dan elders, zweven mensen en objecten continu tussen tentdak en podium, en spelen artiesten hun karakter vol overgave in technisch complexe acts — in het vertrouwen dat anderen hen op het juiste moment zekeren of opvangen.
Lama zitten. (Foto door Frens te Kiefte)
Niet elke artiest houdt van zo’n rigide systeem, zo’n precies georganiseerde magie-machine. Maar het werkt wel. Het stelt artiesten als José en Arsenii in staat om te presteren op de toppen van hun kunnen. Zo speelt Kurios al jarenlang, acht keer per week, op maximaal niveau. En het mag als een unieke kans worden gezien om dit maximale niveau met eigen ogen te aanschouwen.
Dat kan nog even, want Kurios is nog t/m zondag 4 januari 2026 te zien op het Malieveld in Den Haag. Klik hier voor tickets en info.
Cirque du Soleil X Kurios-stilleven. (Foto door Frens te Kiefte)
