De zeventienjarige Loewana Weiss uit Enschede vertelde een indrukwekkend verhaal over haar Sintifamilie. Dat gebeurde donderdagavond 4 mei 2023 direct ná de twee minuten stilte tijdens de Nationale Dodenherdeking van de NOS, vanaf de Dam in Amsterdam.
Onderaan dit artikel is de tekst te lezen die Weiss sprak. Zonder zenuwen vertelde ze over de oorlog. Geen verhalen uit geschiedenisboeken. Maar oorlogsverhalen die haar opa haar vertelde.
Warme reacties
‘Mijn Pappo’ is de naam van Loewana’s voordracht, waar op social media lovend op gereageerd werd.
Loewana’s moeder is Nederlands. Ze is van haar vaders kant een Sinti. Een geschat aantal van 400.000 tot 500.000 Sinti en Roma (veelal aangeduid als ‘zigeuners’) is in de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s vermoord. De vervolging van deze slachtoffers is minder bekend en onderzocht dan die van de Joden.
Mijn Pappo (voordracht door Loewana Weiss)
“Ik heb mij Pappo (dat betekent opa in onze taal) geïnterviewd over de oorlog.
Hij vertelde daar niet echt over. Ik wist daar niks van.
Ik wist niet dat Sinti bruine driehoeken moesten dragen, in plaats van gele sterren.
Ik wist niet dat het belangrijk was om te blijven bewegen.
Ik wist niet dat mijn familie rondzwierf in Duitsland toen de oorlog begon.
Dat ze het woonwagenkamp opsplitsten om niet op te vallen.
Dat het ene deel van het kamp verdween en nooit meer terugkwam.
En dat het andere deel naar Nederland vluchtte en bij Circus Boltini terechtkwam, in de orkestbak.
Ik wist niet dat de nazi’s mijn familie kwamen halen. Dat ze mee moesten naar Auschwitz.
Ik wist niet dat de circusdirecteur loog dat ze nog zes voorstellingen moesten spelen.
Ik wist niet dat er na de vierde voorstelling er een SS-officier langskwam en dat hij vertelde dat ze de zes voorstellingen niet af zouden wachten. Dat ze mijn familie de volgende ochtend zouden komen halen.
Ik wist niet dat de nazi’s de paarden en de woonwagens meenamen.
Maar dat mijn familie al lang weg was.
Daarom was het belangrijk om te blijven bewegen.
Ik wist niet dat mijn familie rondzwierf tot de oorlog voorbij was en dat ze het hebben overleefd om dat díe SS-officier zo van onze muziek hield.
Ik heb mij Pappo (dat betekent opa in onze taal) geïnterviewd over de oorlog.
Hij vertelde daar niks over. Ik wist daar niks van.
Nú weet ik het wel…”
Loewana’s toespraak is via deze link (vanaf 18.15 minuut) mét beeld terug te kijken.
Foto: still NOS
